Nieuws
Bodem en bemesting: uitdagingen voor akkerbouwer en beleid
Op de themamiddag Bemesting Akkerbouw van de Commissie Bemesting Akkerbouw Vollegrondsgroenten (CBAV) in De Schakel in Nijkerk op 28 november jl. stond centraal wat de maatschappelijke uitdagingen betekenen voor bodembeheer en bemesting in de akkerbouw. Hierbij gaat het om kringlopen sluiten, duurzaam bodembeheer, verminderen van broeikasgasemissies, koolstofopslag en grond- en oppervlaktewaterkwaliteit.
Inleiding
De overheid werkt met veel partijen aan diverse beleidsuitdagingen die het bodembeheer en bemesting in de Nederlandse akkerbouw raken. Na een korte toelichting op de actuele thema’s door de voorzitter van de CBAV, Jaap van Wenum, is in vier workshops besproken wat dit betekent voor de akkerbouwpraktijk: wat zijn effectieve maatregelen om de beleidsdoelen te bereiken? Wat zijn uitvoerbare en betaalbare maatregelen? Met welke neveneffecten, zowel positief als negatief, moet rekening worden gehouden. Hieronder vindt u een kort verslag per workshop met de links naar de diverse presentaties.
Klik hier voor de inleiding van Jaap van Wenum
A. Kringlooplandbouw in de akkerbouw
Met de omschakeling naar kringlooplandbouw wil de overheid de land- en tuinbouw een nieuw perspectief bieden van kostprijsverlaging naar verlaging van het verbruik van (eindige) grondstoffen en een zorgvuldig beheer van bodem, water en natuur. Wat betreft bodem en bemesting in de akkerbouw gaat het hier volgens LNV om goed bodembeheer, optimaal gebruik van nutriënten uit dierlijke mest en reststromen (zowel uit de landbouw als maatschappij) en de toepassing van precisielandbouw. Wim van Dijk (WUR) heeft laten zien dat de huidige Nederlandse Landbouw nog vooral lineair is, maar dat er wel mogelijkheden zijn om meer circulair te worden door bijvoorbeeld meer nutriënten te benutten uit dierlijke mest en stedelijke afvalstromen als zuiveringsslib en door meer veevoer te produceren in eigen land. De grootste winst, maar ook de grootste uitdaging ligt bij de recycling van nutriënten uit stedelijke reststromen, met name humaan afvalwater. Voor fosfaat zijn er technisch gezien goede mogelijkheden om deze hieruit terug te winnen. Wel is contaminatie van recyclingproducten (o.a. zware metalen, medicijnresten e.d.) een punt van aandacht.
Klik hier voor de presentatie over kringlooplandbouw
B. Meten van bodemkwaliteit en Nationaal Programma Landbouwbodems
Met het Nationaal Programma Landbouwbodems wil de overheid bereiken dat alle landbouwbodems in 2030 duurzaam worden beheerd. Daarvoor moet de bodemkwaliteit ook integraal worden gemeten. Hiervoor wil de overheid in 2020 al een nulmeting uitvoeren. Het goed kunnen meten van de integrale bodemkwaliteit is lastig, zo presenteerde Janjo de Haan (WUR). Er zijn veel belangrijke bodemeigenschappen, waarvan een aantal nog niet goed is te meten of nog niet goed is te beoordelen. WUR heeft dit jaar op verzoek van LNV een indicatorset “Bodemindicatoren voor Landbouwgronden in Nederland” opgesteld die in de komende tijd verder getest en ontwikkeld wordt. Nelis van der Bok (Delphy) presenteerde praktijkinzichten waaruit naar voren kwam dat de fysische kwaliteit van groot belang en dat de juiste kennis nodig is om een goede interpretatie van de meetresultaten te geven.
Klik hier voor de presentatie over meten van bodemkwaliteit en indicatoren
Klik hier voor de presentatie over meten van bodemkwaliteit in de praktijk
Klik hier voor workshop 1 meten van bodemkwaliteit
Klik hier voor workshop 2 meten van bodemkwaliteit
C. Klimaat en koolstofopslag
De overheid wil in 2030 0,5-1 M ton CO2 extra opslaan in landbouwbodems als een van de maatregelen om de emissie van CO2 te verminderen. In deze workshop wordt aan de hand van de resultaten van het klimaatprogramma Slim Landgebruik toegelicht of dit mogelijk is en hoe dat kan. Chris Koopmans (LBI) presenteerde de effectiviteit en toepasbaarheid van maatregelen voor koolstofopslag. Vooral niet scheuren van grasland en verbeterde rotaties op bouwland zijn maatregelen waarmee koolstof vastgelegd kan worden. Dat laatste is in de toepassing nog lastig. Boeren zien meer in vastleggen van organische stof door meer gebruik van organische reststromen en groenbemesters. Bij toepassen van de maatregelen moet wel worden voorkomen dat meer lachgas ontstaat en dat de vastlegging van koolstof ook wordt bestendigd.
Klik hier voor de presentatie over koolstofopslag
D. Waterkwaliteit en Actieprogramma Nitraat
In het 6e actieprogramma nitraat is een aantal nieuwe maatregelen opgenomen om uitspoeling van stikstof en fosfaat te beperken. Deze maatregelen worden de komende jaren ingevoerd. Daarnaast wordt gekeken naar hoe de regelgeving rond het actieprogramma is te versimpelen en wordt onderzoek gedaan naar maatregelen en kennisvragen rond het actieprogramma. Eke Buis (LNV) en Gerard Velthof (WUR) hebben aandacht besteed aan diverse maatregelen die zijn ingevoerd of in de komende jaren worden ingevoerd, zoals stikstofvanggewassen na mais en aardappel, fosfaatwaardering van de bodem en het voorkomen van afspoeling van stikstof en fosfaat.
Klik hier voor de presentatie over waterkwaliteit
Klik hier voor de discussiepunten bij de workshop over waterkwaliteit
Organisatie
De middag is georganiseerd door de Commissie Bemesting Akkerbouw Vollegrondsgroenten (CBAV).
Voor meer informatie zie: handboekbodemenbemesting.nl